2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024 Ekonomik Göstergeleri: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi
2024’ü geride bırakmaya sayılı günler kaldı. Bu yazıda, Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, dış ticaret, cari açık ve finansman verileri değerlendirilecektir. 2023 yılına kıyasla ekonomik verilerdeki gelişmelerin ne anlama geldiği incelenecektir.
Enflasyon ve Büyüme Verileri
2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler beklendiği gibi oldu. Türkiye ekonomisi, II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçüldü ve teknik resesyona girdi. Bu süreçte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyen ana sektör haline geldi. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçülerek olumsuz bir tablo ortaya koydu.
Tüketim yavaşlasa da, hane halkı tüketimi son büyüme verisine 2,2 puan katkı sağladı. Ancak devletin nihai tüketim harcamaları üçüncü çeyrekte eksi bölgede kaldı. Bu durum, kamu sektörünün büyümeye katkı sağlamadığını gösteriyor.
Sanayi Üretim Endeksi ve Enflasyon
Sanayi üretim endeksi, 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girdi ve Ekim ayında yüzde -3,1 olarak gerçekleşti. Yüksek teknoloji alanında yıllık değişim yüzde -13,1, orta-yüksek teknoloji alanında ise yüzde -6 olarak kaydedildi. Bu veriler, üretim ve katma değerin düştüğünü gösteriyor.
Mayıs ayında enflasyon yüzde 75’e kadar yükseldi. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye geriledi. Ancak Kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kaldı. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltti.
Finansal Gelişmeler ve Cari Açık
TCMB, politika faizini 250 bps indirimle 47,5 düzeyine getirdi. Bu durum, daralan ekonomi için kredi olanağı yaratabilir. Ancak enflasyonla mücadelede süreç uzadıkça fiyatlamalar gerçeği yansıtmaktan uzaklaştı. Hane halkı enflasyon beklentisi yüzde 63,1 olarak kaydedildi.
2023 yılı Ocak-Ekim döneminde cari açık 36 milyar dolar iken, 2024 yılı aynı döneminde 3,3 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılık gösterdi.
Kamu Maliyesi ve Bütçe Açığı
Kamu maliyesindeki görünüm 2024’te pek parlak değil. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı 2,652 milyar TL olarak belirlendi. İlk on bir ayda bütçe açığı 1,277 milyar TL’ye ulaştı. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunuyor.
Faiz dışı fazla elde edilmesi, bütçedeki artan borç faiz yükü nedeniyle zorlaşmaktadır. Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış 2024 yılında da devam etmektedir. Brüt dış borç stokunun ana bileşeni özel sektör olmaya devam ediyor.
Gelecek Beklentileri ve Sonuç
OVP’ye göre 2024 büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5’tir. Ancak, piyasa katılımcıları anketine göre büyüme tahmini Aralık ayında yüzde 3,1’e geriledi. IMF, Türkiye'nin 2024 büyüme tahminini yüzde 3,6’dan yüzde 3’e indirdi.
Ekonomik güven endeksi 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri yüksek seyretmektedir. Katma değerli üretim modeline geçiş için hazırlık sürecinin zaman kaybetmeden başlaması gerekmektedir.
